Τί είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

Είναι η παλινδρόμηση περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο. Πρόκειται για ένα φυσιολογικό φαινόμενο που περιστασιακά παρουσιάζεται στους περισσότερους ανθρώπους, ιδίως μεταγευματικά. Υπό φυσιολογικές συνθήκες υπάρχει μια σειρά αμυντικών μηχανισμών που αποτρέπουν την εκτεταμένη παλινδρόμηση γαστρικού οξέος προς τον οισοφάγο.

Τί είναι η γαστροισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ);

Είναι η χρόνια πεπτική νόσος που προκαλείται όταν η ποσότητα του γαστρικού υγρού, ή περιστασιακά της χολής, που παλινδρομεί στον οισοφάγο υπερβαίνει το φυσιολογικό όριο και την ικανότητα άμυνας του οισοφάγου προκαλώντας επίμονα συμπτώματα, με ή χωρίς βλάβη του βλεννογόνου του οισοφάγου.

Ποιά είναι τα συμπτώματα που προκαλεί η ΓΟΠΝ;

Το συχνότερο σύμπτωμα είναι πόνος, σαν κάψιμο, στο στήθος πίσω από το στέρνο. Μοιάζει πολύ με τον πόνο της στηθάγχης, γι’ αυτό οι ασθενείς συχνά (και σωστά) εξετάζονται πρώτα από καρδιολόγο. Μαζί με τον πόνο μπορεί να υπάρχουν έντονες ερυγές (ρεψίματα) με ανάρροια όξινου υγρού, δυσφαγία ή δυσκαταποσία.
Πολύ συχνά όμως τα συμπτώματα είναι εξωοισοφαγικά. Μπορεί δηλαδή η νόσος να εκδηλωθεί με χρόνιο βήχα, βραχνή φωνή, βουίσματα στα αυτιά λόγω παλινδρόμισης του γαστρικού υγρού προς το αναπνευστικό κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Πόσο συχνή είναι η νόσος;

Είναι πολύ συχνή. Περίπου 7% του γενικού πληθυσμού έχει καθημερινά επεισόδια συμπτωματικής παλινδρόμησης. Περίπου το 20-40% αυτών έχει πραγματική ΓΟΠΝ. Από αυτούς οι μισοί θα εμφανίσουν οισοφαγίτιδα ενώ το 20% των ασθενών με ΓΟΠΝ θα χρειαστεί τελικά χειρουργική θεραπεία.

Υπάρχουν παράγοντες που προδιαθέτουν σε ΓΟΠΝ;

Ο συχνότερος προδιαθεσικός παράγοντας είναι η διαφραγματοκήλη. Πρόκειται για μια κατάσταση που ουσιαστικά καταργεί τον μηχανισμό που προστατεύει τον οισοφάγο από την παλινδρόμηση προς αυτόν περιεχομένου του στομάχου. Έτσι, τα επεισόδια παλινδρόμησης είναι πιο συχνά αλλά και παρατεταμένα σε διάρκεια.
Άλλος παράγοντας που προδιαθέτει σε ΓΟΠΝ είναι η παχυσαρκία. Στην περίπτωση αυτή, η απώλεια βάρους συνήθως αρκεί για την υποχώρηση των συμπτωμάτων.
Τέλος, άλλες καταστάσεις που προδιαθέτουν σε ΓΟΠΝ είναι η κύηση, ο σακχαρώδης διαβήτης, το πεπτικό έλκος, καθώς και ορισμένα φάρμακα.

Είναι επικίνδυνη η ΓΟΠΝ;

Η ΓΟΠΝ είναι επικίνδυνη γιατί αν δεν αντιμετωπιστεί προκαλεί φλεγμονή στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα) και βαριές επιπλοκές όπως στένωση ή έλκη στον οισοφάγο και αιμορραγία. Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος είναι η εμφάνιση μιας ειδικής μεταπλασίας (μορφολογικής αλλαγής) του οισοφάγου που χαρακτηρίζεται ως οισοφάγος Barrett, η οποία είναι προκαρκινωματώδης κατάσταση και οδηγεί σε αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου.

Τί πρέπει να κάνει ο ασθενής που έχει συμπτώματα ΓΟΠΝ.

Καταρχήν να επισκεφτεί τον χειρουργό του ή τον γαστρεντερολόγο του, ο οποίος θα τον υποβάλλει σε μια σειρά εξετάσεων αφενός για να διαγνώσει το εάν όντως πάσχει από ΓΟΠΝ και αφετέρου να αποφασίσει ποιά είναι η καταλληλότερη μέθοδος θεραπείας.

Ποιές είναι οι μέθοδοι θεραπείας που υπάρχουν;

Πάντα ξεκινάμε πρώτα με συντηρητικά μέτρα. Απώλεια βάρους, διακοπή του καπνίσματος, μικρά και συχνά γεύματα, όχι κατάκλιση αμέσως μετά το φαγητό, άνετα ρούχα.
Αν αυτά δεν αποδώσουν, προχωρούμε σε ειδική φαρμακευτική αγωγή ή σε επέμβαση.

Ποιοί ασθενείς χρειάζονται επέμβαση;

Καταρχήν ασθενείς στους οποίους η φαρμακευτική αγωγή έχει αποτύχει ή δεν μπορούν να την ανεχθούν ή εμφανίζουν επιπλοκές από αυτή. Επίσης ασθενείς που έχουν βαριά φλεγμονή στον οισοφάγο. Τέλος ασθενείς νέοι σε ηλικία καθώς και ασθενείς που τα κύρια συμπτώματά τους είναι εξωοισοφαγικά (βήχας ή βραχνάδα) καθώς τα συμπτώματα αυτά δεν υποχωρούν με την φαρμακευτική θεραπεία.

Ποιές χειρουργικές θεραπείες εφαρμόζονται σήμερα;

Οι χειρουργικές τεχνικές που εφαρμόζουμε σήμερα βασίζονται στην πτύχωση του θόλου του στομάχου (θολοπτύχωση) γύρω από τον οισοφάγο ώστε να ενισχύσουμε τους φυσιολογικούς προστατευτικούς μηχανισμούς και να εμποδίσουμε την παλινδρόμηση. Από τις διάφορες τεχνικές θολοπτύχωσης που υπάρχουν έχει αποδειχθεί πλέον σήμερα ότι εκείνη που πλεονεκτεί είναι η μερική θολοπτύχωση κατά Toupet. Η επέμβαση γίνεται λαπαροσκοπικά, διαρκεί περίπου μία ώρα, ο ασθενής σιτίζεται και κινητοποιείται αμέσως και μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του το ίδιο βράδυ.